BESLEYİCİ UCUZ BİR ÇORBA ÖNERİSİ - MAYA ÇORBASI

Kendimi iyi kötü beslerim fakat mutfak işlerine hiç yakın ilgim olmamıştır. O nedenle bir gün bir çorba tarifi vereceğim 40 yıl düşünsem aklıma gelmezdi. Ama bugün emekçi/emekli ücretleri ve paramızın alım gücü öyle düşük ki, belki biraz saçma bile bulunsa, akla gelen ucuz ama iyice bir beslenme önerisi - sorunun ana çözümü olmasa bile - paylaşılabilir.

Ekmek mayası S. Cerevisiae farklı nedenlerle görüş alanıma girmiştir. Eski küçük dostum desem yeridir. İki ay filan önce, ekmek fırınından yarım kiloluk yaş maya paketini 20 liraya almıştım. (fırınlar çok fazla kullanıyor ve toptan alıyor). O sıra bu mayayı tekrar araştırırken, önceden biraz bilip unuttuğum besin değerlerini gördüm. Kuru madde olarak bakıldığında %45 oranında protein ve birazda B vitaminleri, mineraller vs içeriyor. 

Yani 100 gram kuru mayanın 45 gramı protein. Bu bakımdan et ve balıktan üstün!

Piyasada uygun fiyatla ulaşılabilir 3 çeşit maya var :

1. Yaş maya

2. Aktif kuru maya

3. Instant (hazır) kuru maya

Yaş mayada su oranı fazla, bir de saklama süresi kısa. Aktif kuru maya daha az su içeriyor. Hepsi kullanılabilir ama eşdeğerlik yaklaşık şöyle :

100 gr instant kuru maya = 150 gr aktif kuru maya = 300 gr yaş maya

Marketlerde bunlar küçük paketler halinde ve pahalıya satılır. Başka kaynaklardan yarım kiloluk paketler olarak alınırsa oldukça ucuza gelir.

Ben tam bir çorba tarifi veremem ama tarhana pişirir gibi veya domatesle birlikte domates çorbası gibi veya tel şehriye ile ve baharatlarla hazırlanabilir. Kendi tadı da kötü değil ve ayrıca steril ortamda üretildiğinden oldukça güvenlidir. Uzun süre kaynatmanıza  gerek yoktur. Hatta hızlı olmak gerekiyorsa belki ılık suda bile hızlıca hazırlanabilir. Örneğin kefirin içinde bu tek hücreli maya da var (probiyotik)

Ek1 : İyice araştıramadım ama, hızlıca baktığımda kırmızı etin yüz gramında 20-25 gram kadar protein var. Döner eti daha yağlı hazırlandığından 100 gramında protein 10-15 grama kadar düşüyordur. Kadıköy merkezdeki bir dönercinin, internet üzerinden döner fiyatlarına baktım. En ucuz ekmek arası döner fiyatı, 50 gram et için 156 liraydı. En iyi ihtimalle %15 protein hesabıyla, 156 liralık bu döner-ekmekte 7.5 gram protein var. 

Yani 100 gram instant kuru maya ile hazırladığınız çorba, 45/7.5 = 6 adet ucuz döner ekmeğe denk gelir (protein olarak).

Bir de şu aklıma geldi : Ufalanmış kuru ekmek ile kuru maya ve yapıştırıcı olarak yumurta ve köfte baharatlarıyla yoğrulup, köfte şekline getirilip kızartılabilir. Maya köftesi! Deneyip yazmak isterdim ama olmadı, denersem eklerim.

Ek2: Maya köftesini denedim nihayet (14eyl24)

100 gram instant kuru maya (45 gramı protein)

4 dilim ekmek kızartılarak kurutulup ufalandı (bayat ekmek yoktu)

1 rendelenmiş soğan, 1 diş kıyılmış sarmısak, 1 yumurta

1 çay bardağı hazır köfte baharatı, biraz maydanoz

1 yemek kaşığı gibi zeytinyağı, az tuz ve acı pul biber

Bunlarla toplamda 350 gram kadar köfte harcı yoğruldu. Yarım saat bekletildi. Daha uzun bekleme işin rengini değiştirebilir. Çünkü maya hücreleri - ortada işleyecekleri şeker yoksa da- bilmediğimiz bazı işler yapacaktır. Denenebilir, daha güzel olabilir.

Kıymayla yapılsa, en azından orta yağlı kıyma seçileceğinden, 100 gramında 15 gram gibi protein olacağı düşünülürse, ona yakın veya az altında protein içerdiği söylenebilir. Maya miktarı biraz artırılırsa onu da aşabilir.  

Dört iri köftenin bir buçuğunu yedim. Doğrusu pek keyifli değildi ama ilk deneme için idare eder diyelim. Hazır köfte baharatı yerine karabiber, kimyon gibi baharatlar daha iyi kullanılırsa, sonuç köfteye daha çok benzeyebilir. Birazda kolay dağılıyordu. Bağlayıcılığı artırmak için sıvı yağ biraz daha fazla kullanılabilir ve daha fazla yoğrulabilir. Daha uzun dinlendirme de işe yarayabilir. Dolapta bekletmeye gerek yok. Et kıyması olmadığından hızlıca bozulacak bir şey değil.  

İLERİGERİZEKALI

 

Hepsi bir arada

Şimdi buraya yolu düşen çoğu kişi, bana deli veya ultra gerizekalı diyebilir. Muhtemelen doğrudur da. Sonuçta türümün bazı/ana özelliklerini taşıyor olmalıyım. (hangi akrebe baksan aynı potansiyel belayı, olmamışlığı görürsün)

Peki, diyelim öğrendiğiniz kimi şeyler arasında farklı bağlantılar kurdunuz ve üstüne küçük bir şey eklediniz ve şu bilgiye ulaştınız : Dünya basitçe ve tümüyle yok edilebilir. Bu, bir nükleer savaşın yüzeyde çoğu şeyi yok etmesi gibi değilde, daha da beter tümden bir yok oluş olsun.

Şimdi soru şu : Ulaştığınız böyle bir bilgiyi insanlığa sunar mıydınız ? ( parada pulda gözünüz olmasa bile farklı bir şan şeref yükseliş için)

Bu bence ciddi bir soru : Çünkü biliyoruz ki, girdiği bunalım sonucu kendi ailesini bile yok eden insanlar var ve bu bilgi o türden biri eline geçerse tüm dünyayı basit-kişisel bir nedenle yok edebilir, karıncasından kuşuna taşından toprağına kadar.

Fotoğraftakilerin (tamam pek zekiydiler çok da çalıştılar ama) ulaştıkları bilgileri açıklamalarından kısa bir süre sonra Hiroşima ve Nagazaki'de neler olduğunu biliyoruz, bir anda buharlaştı on binlerce insan, kuş, kedi, köpek, bitki, böcek. Ve şu gün 3. dünya savaşının başladığını ve nükleer savaşa evrilebileceğini öne sürenler var.

Dolaylı ısı ile İlerigerizekalı lafı bana pek anlamlı geliyor şu günlerde.

Ek1 (06.08.2024): Hiroşima'ya atom bombası 79 yıl önce bu sabah 08:15'te atılmış. Üstteki yazıyı dün gece 23:47 gibi yayınlarken (bombanın patlamasına birkaç saat kala), bu karanlık yıl dönümü hiç aklımda yoktu. İlginç bir tesadüf.

Bir de bu 'ilerigerizekalı' lafı çok uzun. İlk akla gelen igz, i-gerzek gibi kısaltmalar da pek hoşuma gitmedi. Dur bakalım.